Οκτωβρίου 29, 2008

Το Σύμπλεγμα Baader Meinhof (2008) (10 στα 10)


Εισαγωγή
Σπάνια μια ταινία έχει να διαχειριστεί τόσο πολύ σε όγκο υλικό, κινδυνεύοντας να χαθεί στην ακαδημαϊκή φλυαρία, και να φιλοδοξεί να αναπτυχθεί σε τόσες πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις κινδυνεύοντας να στραβοπατήσει ανά πάσα στιγμή και όμως να τα καταφέρνει σε όλα περίφημα! Μια τέτοια σπουδαία ταινία είναι το Σύμπλεγμα Baader Meinhof!

Υπόθεση
Γερμανία, τέλη δεκαετίας του 60, πόλεμος στο Βιετνάμ, αραβοισραηλικοί πόλεμοι, ανέλιξη της Αμερικής ως παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής δύναμης, εξέγερση του φοιτητικού κινήματος σε όλη την Ευρώπη. Αυτή ήταν η μαγιά της δημιουργίας της RAF, της πιο σημαντικής τρομοκρατικής οργάνωσης στην ιστορία της Γερμανίας και την εξέλιξή της ως τη σύλληψη και αποσάθρωση της πρώτης γενιάς των τρομοκρατών-μελών της παρακολουθεί η ταινία.

Αξιολόγηση
Η ταινία Baader Meinhof Komplex διαθέτει ένα πλήθος αρετών που κερδίζει εξίσου αυτούς που βλέπουν σινεμά για να δραπετεύσουν, να μαγευτούν από κάτι που δε συναντούν στην πραγματική ζωή τους, με αυτούς που βλέπουν σινεμά για να προβληματιστούν, να μεταλάβουν ερεθίσματα που θα πάνε τη σκέψη τους παραπέρα! Με έναν εξαιρετικό ρυθμό (150 λεπτά διάρκεια η ταινία και δεν μπορείς να πάρεις δευτερόλεπτο τα μάτια σου από την οθόνη!), και άψογη, γεμάτη νεύρο κινηματογράφηση με έντονη δράση και ένα σωρό ιδιαίτερα δυνατές σκηνές ο Uli Edel, ο σκηνοθέτης της ταινίας, μας χαρίζει μια πολύ σφιχτή ταινία γεμάτη αιχμηρά πολιτικά μηνύματα και ξεκάθαρα δοσμένα πολιτικά διλήμματα!

Είναι μάλιστα απορίας άξιο πώς πήρε ένα θέμα ξεπερασμένο ιστορικά και ντεμοντέ κινηματογραφικά, την ακροαριστερή τρομοκρατική δράση, και τόσο πετυχημένα το μετατρέπει σε κάτι τόσο ενδιαφέρον για να το παρακολουθήσεις, τόσο γεμάτο πλούσιων πολιτικών αναφορών και μηνυμάτων, τόσο επίκαιρο και δυνατό που όταν πέφτουν οι τίτλοι τέλους κυριολεκτικά αναρωτιέσαι "τι ήταν αυτό που σε χτύπησε και από που ακριβώς σου ήρθε"!

Η ταινία θέτει, πολύ επιτυχημένα νομίζω, το δίλημμα τι κάνεις απέναντι στην παγκόσμια αδικία, στις κοινωνικές ανισότητες και στη φτώχεια, συμβιβάζεσαι, μένεις απλά στην καταδίκη με τα λόγια, στο θεωρητικό αυνανισμό όπως τον ονομάζει μια εκ των ηρωίδων του Edel ή μήπως περνάς στο αντάρτικο, κηρύττεις τον πόλεμο απέναντι στο σύστημα κάνοντας ό,τι απαιτείται ώστε η ύπαρξη και η δράση σου να οριοθετείται όσο το δυνατόν καθαρότερα από τον εχθρό σου; Το δεύτερο επέλεξαν οι ήρωες της ταινίας, μέλη της πιο διαβόητης τρομοκρατικής οργάνωσης της Ευρώπης και η δεύτερη αυτή επιλογή είναι και η αιτία που τελικά χωλαίνει η τρομοκρατία. Γιατί παρά τις όποιες καλές προθέσεις, όταν θες να οριοθετηθείς απέναντι στον εχθρό σου και επιλέγεις να μετέλθεις ακριβώς των μέσων που χρησιμοποιεί αυτός, κοινώς να αδικήσεις δολοφονώντας αδιάκριτα αθώους και ένοχους, να ασκήσεις βία, να ληστέψεις, να τρομοκρατήσεις ακριβώς όπως το σύστημα τρομοκρατεί για να χαλιναγωγήσει, τότε έχεις θέσεις τις βάσεις για να αποτύχει η διαμαρτυρία σου και να απαξιωθείς ο ίδιος στη συνείδηση των πολλών! Αυτό έπαθαν η Φράξια Κόκκινος Στρατός στη Γερμανία, αυτό οι Ερυθρές Ταξιαρχίες στην Ιταλία, το ίδιο κι η δική μας 17Ν.


Διόλου τυχαία για την ποιότητα της ταινίας είναι το γεγονός ότι όλη η αφρόκρεμα του γερμανικού σινεμά παρελαύνει στην ταινία! Η Martina Gedeck, η πρωταγωνίστρια στις Ζωές των άλλων, εδώ δίνει άλλη μια συγκλονιστική ερμηνεία υποδυόμενη την Ulrike Meinhof, τη δημοσιογράφο και ιδρυτικό μέλος της RAF, ενώ ο Moritz Bleibtreu, ο σέξι πρωταγωνιστής του Πειράματος και του Τρέξε Λόλα Τρέξε εδώ είναι εξαιρετικός στο ρόλο του Andreas Baader αποδίδοντας πολύ πειστικά το βίαιο, αποφασιστικό και εξαιρετικά απρόβλεπτο χαρακτήρα του έτερου ιδρυτικού μέλους του τρομοκρατικού γκρουπ. Από το πολύ δυνατό κάστ επίσης ξεχωρίζουν οι Johanna Wokalek και ο Bruno Ganz.


Το Σύμπλεγμα Baader Meinhof, αν και διηγείται την ιστορία σχεδόν αποκλειστικά από την οπτική της RAF, δεν είναι εντούτοις, παρότι την κατηγόρησαν πολλοί, μια ταινία που προπαγανδίζει τα κίνητρα των τρομοκρατών, αλλά είναι σαφώς μια ταινία που τα εξηγεί, τα κάνει πιο κατανοητά στο ευρύ κοινό, εξηγώντας με έναν πολύ γοητευτικό κινηματογραφικό τρόπο τι ακριβώς ήταν αυτοί οι άνθρωποι και σε τι περιβάλλον έδρασαν έτσι ώστε στα πρώτα χρόνια τουλάχιστον της δράσης τους να έχουν τόσο ευρεία αποδοχή στην κοινή γνώμη, αλλά και τι ακριβώς μεσολάβησε έκτοτε έτσι ώστε σήμερα να έχουν απαξιωθεί στη συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου! Μια πολύ δυνατή ταινία, ένα συγκλονιστικό πολιτικό θρίλερ, μια συναρπαστική ιστορία, που δεν πρέπει να χάσετε!

9 σχόλια:

Panos K. είπε...

αν ισχύει το 1% απ'όσα περιγράφει η ταινία, μιλάμε για την πιο ηλίθια τρομοκρατική οργάνωση όλων των εποχών (συγκρίσιμη μόνο με τους αναρχικούς της πλάκας στο "ο χαμένος τα παίρνει όλα" του Νικολαίδη. Αν δεν ισχύει τίποτα τότε οι απόγονοι των μελών της raf πρέπει να τρέξουν τώρα να μηνύσουν το σεναριογράφο!
-1/10 και στις δύο περιπτώσεις

europanos είπε...

Cinάδερφε (και συνάδερφε), νομίζω ότι υπερβάλλεις λιγάκι! Τι σου φάνηκε ηλίθιο στην ταινία δεν μπορώ να καταλάβω, τους βρήκα πολύ ρομαντικούς τους ήρωες και μια χαρά συνειδητοποιημένους τους απέδωσε.
Μπορείς στα αλήθεια να βαθμολογήσεις με 1 στα 10 μια ταινία που έχει άψογη κινηματογράφηση, ρυθμό που κόβει την ανάσα για 150΄, ρεσιτάλ ερμηνειών, εκπληκτική μουσική, σφιχτό σενάριο με αρχή μέση και τέλος, κορύφωση, κάθαρση και λύση;
Γούστα είναι αυτά, δε λέω, αλλά ειλικρινά και καλόπιστα απορώ!
Ανυπομονώ να την ξαναδώ την ταινία!

Nathalie είπε...

Συμφωνώ κατά κάποιο τρόπο με τον dikigoria. Τους παρουσιάζει βλάκες ψευτοοεπαναστάτες και γενικά με ενόχλησε η οπτική της ταινίας. Άσε που δεν ξεκαθάριζε καθόλου τι ακριβώς είχαν στο μυαλό τους αυτοί οι άνθρωποι. Ξεκινούσε πολύ καλά αλλά μετά το πήγε πολύ απότομα, έμενες με κενά (αν δεν είχες διαβάσει για την οργάνωση) και προς το τέλος άρχισε να κουράζει για μένα.

Ανώνυμος είπε...

Η ταινία ήταν εξαιρετική, αλλά αμφιταλαντευόταν ακριβώς για να μην προκαλέσει την μήνιν των Γερμανών, την οποία τελικά ήδη προκάλεσε.

Δείχνει τόσο την βία της αστυνομίας, όσο και την βία της τρομοκρατίας. Ειδικά στις φυλακές ήταν πολύ εξισορροπημένη η παρουσίαση, με τα όχι και τόσο λευκά, αλλά καλά εξοπλισμένα κελιά. Και όχι μόνο.

Στην Γερμανία κατηγορηθηκε ακριβώς για τον λόγο ότι προέβαλλε, υποτίθεται, την ανθρώπινη πλευρά των τρομοκρατών. Όμως ανθρώπινα δεν ήταν όλα τα ελαττώματα και η αφέλεια των αγωνιστών; Ειδικά δε η έμπνευσή τους να έχουν κάποια γιάφκα σε Innenhof (ελληνιστί εσωτερική αυλή) σπιτιού, που είναι για τέτοιες περιπτώσεις η απόλυτη παγίδα.

Στην τελική, αν το καλοσκεφτεί κανείς, τις ίδιες και χειρότερες γκάφες έκανε εδώ η 17Ν, με το Σάββα Ξηρό να κουβαλάει όταν συνελήφθη όλα τα κλειδιά των χώρων της οργάνωσης.

Βασικά πρέπει να απομακρυνθούμε επιτέλους από την προσκόλληση σε κλισε, όπως:

Ο γεννημένος δολοφόνος τρομοκράτης.

ή

Ο τρομοκράτης/ήρωας που δρα πάντα σωστά και υπεύθυνα χωρίς ελαττώματα.

Μια ταινία παρόμοιας θεματολογίας, η οποία όμως δεν νομίζω ότι αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα, ήταν η ανθρωποκτονία, η οποία έδειχνε τόσο το ιδεολογικό σκέλος, όσο και το ανθρώπινο ενός εκ των δολοφόνων.

Επαναμεταλήψομαι ουν...

Υ.Γ. Όταν μια ταινία δίνει τροφή για τέτοιους προβληματισμούς, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως κακή.

Ανώνυμος είπε...

Η ταινία μου άρεσε, και στα περισσότερα που λες συμφωνώ (λόγου χάρη, ότι μια ταινία 150 λεπτών δε σε κάνει να βαριέσαι στιγμή). Το μόνο που δε μου άρεσε, ήταν το πως δίνονται οι χαρακτήρες των μελών της RAF. Στο πρώτο μισό τουλάχιστον της ταινίας, έχει κανείς την αίσθηση ότι απουσιάζουν τα πολιτικά κίνητρα και ο πολιτικός λόγος, και ότι έχουμε μια παρέα "παραστρατημένων" παιδιών. Πάρε παράδειγμα τον Baader: Το προφίλ του στη φυλακή είναι εντελώς διαφορετικό από το αντίστοιχο του στην ένοπλη δράση... Εν τέλει, ο Baader ήταν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο άτομο βέβαια, όπως αμφιλεγόμενη ήταν και όλη η διαδρομή της RAF. Οπότε, ίσως το "δίνει" και σωστά η ταινία, δεν ξέρω... Πάντως, τροφή για συζητήσεις δίνει σίγουρα, και σίγουρα περνάς καλά όταν τη βλέπεις!

ΥΓ: Πρώτη φορά σχολιάζω, αλλά παρακολουθώ τις κριτικές σου καιρο

Ανώνυμος είπε...

NATALIE says : "...Συμφωνώ κατά κάποιο τρόπο με τον dikigoria. Τους παρουσιάζει βλάκες ψευτοοεπαναστάτες και γενικά με ενόχλησε η οπτική της ταινίας...."

Δεν έχω ακόμα δεί την ταινία.
Ωστόσο επειδή έχω διαβάσει για την Φράξια Κοκκ. Στρατός-(απ τα 1976), η αλήθεια είναι πως μετά τον φόνο -ιδιαίτερα- του ακτιβιστή φοιτητή Ρούντυ Ντούτσκε και τις τεράστιες διαδηλώσεις των Γερμανών κλπ φοιτητών, με την ιδιαίτερα βάναυση γερμανική αστυνομία, (προάγγελους της πρωτοφανούς χρονιας της Ευρωπαικής εξέγερσης αλλά και Μεξικό-Ιαπωνία/''Ζενγκακούρεν'' κλπ το 1968), όπου συμμετείχαν και γάλλοι διεθνιστές φοιτητές, ο Ντανιέλ Κόν Μπεντίτ κλπ, μια μικρή ομάδα της ευκατάστατης μέσης Γερμανικής Αστικής τάξης, πληροφορημένη για τις Μαρξιστικές θεωρίες και με δεσμούς με το Παλαιστινιακό κίνημα/Τριτοκοσμισμό-Λιβύη..) αποφάσισε, κόντρα στην νομιμότητα, να δ ρ ά σ ε ι.
Μέ ένοπλες απαλλοτριώσεις σούπερ μάρκετς, απαλλοτριώσεις Τραπεζών κτλ. πίστευαν στα ιδεώδη μιάς επανάστασης. Πού την ωραματίζονταν Μαρξιστικά και με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του ..Σοσιαλιστικού Στρατοπέδου (ΕΣΣΔ...ΚΟΥΒΑ), π ί σ τ ε υ α ν σ' αυτό που έκαναν.
Η Γκούντρουν Ένσλιν λχ, αλλά κύρια η εναρκτήρια σπίθα-ψυχή της οργάνωσης, η Ούλρικε Μάινχοφ, έχουν γράψει βαρειά κείμενα .Για μιά καταθλιπτική καπιταλιστική Ευρώπη.Γιά τον καπιταλιστικό κόσμο που κλείνει με τους στρατούς, την αστυνομία του και την παντοδυναμία του Κεφαλαίου και του Εμπορεύματος, την πρόσβαση σε μιά κοινωνία ισότητας, μ' ανθρώπινες αρχές, κοινοκτημοσύνη κ.α Γιά την αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης, τον μιλιταρισμό, την συκοφάντηση των κινημάτων του τρίτου κόσμου κτλ.
Τά επίλεκτα αυτά τέκνα της Αστικής τάξης προχώρησαν με μιά πράγματι συγκλονιστική συνέπεια σε ανοιχτή σύγκρουση με τις πολυσχιδείς οργανώσεις του Καπιτασλισμού.Μέσ στη μοναξιά τους έχασαν όμως την βασική αιτιολόγηση μιάς επαναστατικής κίνησης : έχασαν την επαφή με τους εργαζόμενους, με τον λαό για τον οποίο τόσο αφάνταστα σκληρά και μοναχικά πολεμούσαν : κι η Γερμανική Αστυνομια δεν χωράτευε.Έτσι το λαικό υποτίθεται κίνημα δεν ήταν ούτε ...οιονεί Βιετναμέζικος στρατός ενός εθνικού Υπαρκτού Σοσιαλισμού, μήτε εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα Παλαιστινιακοπύ τύπου, αλλ' ούτε και ευρύτερο κινημα πλειοψηφικών ομάδων-οργανωσεων των ευρωπαίων εργαζομένων ή όποιας φτωχολογιάς.
Έτσι κατάληφαν να γίνουν ένα Στρατιωτικό κίνημα Κομμάντο μιάς ελάχιστης εκμιλιταρισμένης μειοψηφίας Καταδρομών.Τραγική απόληξη αυτών των ..πρωτοπόρων- ΄καταπώς θάθελαν νάναι-.Αλλά κατάντησαν - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ-, ξεμοναχιασμένοι, οπωσδήποτε τραγικοί κι απάνθρωπα ανθρώπινοι, στρατιωτικοί-στρ/τες.Που σκότωναν για κάποιο απόμακρο τραγικά μέλλον, που κατάντησαν να σκοτώνονται, ή να υφίστανται βασανιστήρια και κρεμάλες (φρικτός ο τρόπος της ''αυτοκτόνησης'' στο κελλί της, της Μάινχοφ, του Κάρλ Ράσπε -απ' ό,τι θυμάμαι,- του ''φυτού'' Χόλγκερ Μάιντς απ' την απεργία πείνας-1975/76 κτλ)..Χωρίς συνειδητοποίηση ευρύτερων ομάδων εργαζομένων, ξεπέφτεις δυστυχώς στο επίπεδο του ''κουμπουροφόρου''(Ν. Βότσης, ''Ελευθερ/πία'), του εξτρεμιστή εκτελεστή, του τερροριστή.Χωρίς σύνδεση με το όποιο λαικό κίνημα...Ασφαλώς το ίδιο θα καταντούσε κι ο Α. Βελουχιώτης/ΕΛΑΣ ή ο Μ. Βαφειάδης/ΔΣΕ κτλ., αν δεν...
KOSTAS TRENT

Nathalie είπε...

Κosta
συμφωνώ πολύ μαζί σου, τα έχω γράψει και στην κριτική μου αυτά. Οι περισσσότερες παράνομες οργανώσεις (βλ. Ερυθρές Ταξιαρχίες, Baader Meinhof ,κλπ) φτιάχτηκαν όταν ένα μεγάλο κίνημα άρχισε να πέφτει. Είχαν λοιπόν τη σπίθα του κινήματος και κάποιο κόσμο μαζί τους. Οι δεύτερες γενιές των οργανώσεων όντας τελείως αποκομμένες από τους εργάτες, τους φοιτητές και τον κόσμο γενικότερα, χάνουν και κάθε έννοια νομιμοποίησης των πράξεών τους. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Γιατί αν έχεις τον κόσμο στο πλευρό σου ό,τι και να σου κάνουνε (βλέπε αντίστοιχα ΔΣΕ,ΕΑΜ και βασανιστήρια σε ΜΑκρόνησο και Αη Στράτη..) δε σε νοιάζει γιατί νιώθεις ότι κάνεις το σωστό..

Ανώνυμος είπε...

H κ. Natalie σχολίασε :
"....Οι περισσσότερες παράνομες οργανώσεις (βλ. Ερυθρές Ταξιαρχίες, Baader Meinhof ,κλπ) φτιάχτηκαν όταν ένα μεγάλο κίνημα άρχισε να πέφτει. Είχαν λοιπόν τη σπίθα του κινήματος..."

Καταρχήν ευχαριστώ για την απάντηση.
Ωστόσο θα ρίσκαρα να υποθέσω πως είναι δυνατός, λογικός, ο "παραλογισμός της 'ένοπλης πρωτοπορίας'': όταν υπάρχουν εποχές μεγάλης κοινωνικής αδικίας. Όπως πρίν το ΚΡΑΧ του 1929.Επειδή ανοίγει συνταρακτικά και ξ ε θ ε μ ε λ ι ω τ ι κ ά για την όποια Κοινωνία, η ψαλλίδα μεταξύ των λίγων της αρχούσης ελίτ, που καρπούνται δίς δολλάρια, και του πολύ κοσμάκη.Εκπληκτικά όμοιο με το παρον προτσές της Αμερικάνικης ''Κρίσης των Τραπεζών''. (Όπως οι αναρχικοί βομβιστές στα τέλη του 19ου αι., που ήθελαν να σκοτώσουν τον Τσάρο, τους βασιλιάδες...)Μπορεί νάχουν δίκηο, μπορεί κι άδικο, αν τολμήσουν αιματηρή απόδοση δικαιοσύνης υπέρ των φτωχών τάξεων. Θάναι συγκλονιστική η συνειδησιακή πάλη που θα δώσει το έναυσμα για τέτοιο εξτρεμισμό ή εγχείρημα των..Ρομπέν των Δασών .
KOSTAS TRENT

lafkadio είπε...

Πάνο, συμφωνώ με πολλούς από τους επαίνους που επιδαψιλεύεις στην ταινία, αλλά όχι με το ότι είναι μια καταπληκτική ισορροπία μεταξύ πολλών απόψεων/θεωρήσεων. Νομίζω ότι αν συγκρίνει κανείς την αναφορά των στοιχείων, που παραθέτει ο ΚΩΣΤΑΣ ΤΡΕΝΤ, και που είναι πολύ πειστικά, με την ταινία, αυτό αποβαίνει εις βάρος της ταινίας. Θα συμφωνήσω, λοιπόν, περισσότερο με το ποστ της Ναταλί...