Νοεμβρίου 17, 2008

Το κύμα (2008) (4 στα 10)

Εισαγωγή
Είναι δυνατόν ένας πολλά υποσχόμενος νέος Ευρωπαίος σκηνοθέτης, ο Dennis Gansel, παρέα με τον Jürgen Vogel, τον καλύτερο Γερμανό ηθοποιό της γενιάς του, και με ένα άκρως ενδιαφέρον θέμα, τις συνθήκες γέννησης του φασισμού σε μια κοινωνία, να δημιουργήσουν μια κακή ταινία; Κι όμως! Όπως ακριβώς ένας πρωταθλητής της σκοποβολής μπορεί σε μια ατυχή στιγμή να αστοχήσει εκεί που θα πετύχαινε κι ένας πρωτάρης, έτσι και το Κύμα είναι μια ταινία που είχε όλα τα εχέγγυα γίνει σπουδαία, αλλά δυστυχώς απέτυχε παταγωδώς.


Υπόθεση
Σε ένα σχολείο κάπου στη Γερμανία του σήμερα ένας ροκ, αναρχικός και ιδιαίτερα χαρισματικός καθηγητής αναλαμβάνει να διδάξει στους μαθητές του το μάθημα της Απολυταρχίας. Στη δυσπιστία τους για το αν μπορούν να δημιουργηθούν στη σημερινή εποχή συνθήκες φασισμού απαντά προκαλώντας τους με ένα άκρως ενδιαφέρον αλλά και επικίνδυνο έτσι όπως κλιμακώνεται πείραμα.

Αξιολόγηση
Το Κύμα, που έσπασε ταμεία στη Γερμανία και το σενάριο του μεταφέρει επί της οθόνης ένα πραγματικό πείραμα που έγινε σε ένα σχολείο στην Καλιφόρνια είναι μια ταινία κατεξοχήν άνιση. Ενώ σε επίπεδο ερμηνειών, σκηνοθεσίας, μουσικής επιμέλειας και ρυθμού είναι αρκετά καλή, το σενάριο του μπάζει από παντού, είναι γεμάτο αφέλειες και αστοχίες και ακολουθεί μια εξαιρετικά επιφανειακή προσέγγιση του θέματος του, που δεν πείθει καθόλου! Όπως εύστοχα παρατήρησε κι ένας φίλος blogger η ανάπτυξη της ταινίας είναι ετοιμόρροπη και με τα δύο πόδια σακατεμένα.

Ενώ η ταινία προσπαθεί να μας πείσει ότι όλοι μας κατά βάθος τρέφουμε το αυγό του φιδιού και δεν απαιτείται παρά ένας χαρισματικός ηγέτης και οι κατάλληλες συνθήκες απόγνωσης και γενικευμένης αίσθησης της αδικίας σε μια κοινωνία για να γίνουμε όλοι εξαπτέρυγα ενός νέου Χίτλερ, εντούτοις κάτι τέτοιο είναι αρκετά παρακινδυνευμένο για να το υποστηρίξει κάποιος και εν πάσει περιπτώσει η ταινία δεν προσπαθεί και ιδιαίτερα να μας πείσει για την αλήθεια αυτού που υποστηρίζει. Αντίθετα δεν μας παρέχει την παραμικρή εξήγηση για τα κίνητρα των μαθητών όταν αυτοί αποφασίζουν να ακολουθήσουν με τέτοια ευκολία το πείραμα του καθηγητή τους και δεν δικαιολογεί γιατί σαν υπνωτισμένα άρχισαν να βυθίζονται εξίσου εύκολα στη δίνη του πειράματος αυτού μέσα σε μόλις τρεις τέσσερις μέρες.

Έτσι λοιπόν παρακολουθώντας την κάποιος διαπιστώνει με θλίψη πόσο πολύ οι δημιουργοί της πρόδωσαν τόσο τις καλές τους προθέσεις όσο και το άκρως φιλόδοξο θέμα που είχαν να διαχειριστούν. Μια ταινία εκκωφαντικής διάψευσης των προσδοκιών, μια ταινία στράφι του ταλέντου των πολύ καλών συντελεστών της! Το κύμα ελέω προχειρογραμμένου σεναρίου πήρε τα πολιτικά μηνύματα και τις υπαρκτές κοινωνικές ανησυχίες για δημιουργία εκ νέου συνθηκών ολοκληρωτισμού και τα τσάκισε δυνατά στα βράχια!

9 σχόλια:

kioy είπε...

Όπως διαφαίνεται, συμφωνούμε σε μεγάλο βαθμό! Τα είπαμε άλλωστε!

υγ. Ευχαριστώ πολύ για την αναφορά!
Την θερμή καληνύχτα μου!

Xavier είπε...

Κι όμως η ταινία είναι εξαιρετική στο να καταδείξει τις αιτίες που οι άνθρωποι αναζητούν ανακούφιση-καταφύγιο σε διάφορες κοινωνικές ομάδες με έντονο το στοιχείο της εξάλειψης της ατομικότητας: στο γεγονός ότι όλοι έχουν ένα σκουλίκι που τους τρώει τη ζωή: μοναξιά, προβλήματα ένταξης, γενικότερα κόμπλεξ, αισθήματα απόριψης κλπ κλπ κλπ. Δεν αφορά η ταινία μόνο το φασισμό. Αφορά ομαδοποιήσεις γενικότερα: χούλιγκανς μιας ομάδας, φανατικοί υποστηρικτές ενός κόμματος κ.α.

Όσο για την φαινομενική έλλειψη ρεαλισμού της όλης κατάστασης, κι όμως! Στηρίζεται σε πραγματικό πείραμα ενός καθηγητή στην Καλιφόρνια τη 10τία του 60. Και η ταινία "αποδίδει" την ιστορία όσο πιο πιστά γίνεται (ακόμα και στη χρονική διάρκεια του πειράματος), με εξαίρεση το πιο δραματικό φινάλε.

Μια αναζήτηση στην wikipedia με τον τίτλο "the third wave" θα σε πείσει ότι η ταινία δεν είναι γεμάτη "αφέλειες και αστοχίες" και δεν "ακολουθεί μια εξαιρετικά επιφανειακή προσέγγιση του θέματος". Είναι εντελώς αληθινό, κυτιολεκτικά "βγαλμένο από τη ζωή".

Νομίζω ότι αυτή η παγίδα του "έλα μωρέ, υπερβολική η ταινία και αφελείς οι ισχυρισμοί της", είναι ακριβώς αυτό που προσπαθεί να αναδείξει το έργο.

europanos είπε...

Xavier, καταρχάς ευχαριστώ για την αντίθετη άποψη.

Το έγραψα και στην κριτική μου ότι η ταινία μεταφέρει στην οθόνη ένα πείραμα που έγινε στην Καλιφόρνια, αλλά δε μου απαντάς γιατί πιστεύεις ότι το μεταφέρει καλά αυτό το πείραμα. Εγώ δεν πείστηκα καθόλου πάντως.

Επίσης θυμάσαι να έδωσε έστω κι ένα κίνητρο στους μαθητές του να τον ακολουθήσουν σε αυτό το πείραμα; Γιατί βρε παιδί μου αυτά τα παιδιά λάβανε μέρος και σε 4 μέρες έγιναν βάνδαλοι και έκαναν όλα αυτά που έκαναν τέλος πάντων;
Δε σου εξηγεί τίποτα ο σεναριογράφος! Αν κατάλαβες κάτι παραπάνω από εμένα, πολύ ευχαρίστως να το ακούσω.
Επιφανειακότατο και προχειρογραμμένο, επιμένω.
Τέλος for the record εγώ δεν έγραψα ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ανάπτυξης φασισμού πάλι σε μια κοινωνία, το αντίθετο ακριβώς υποστήριξα:

"Το κύμα ελέω προχειρογραμμένου σεναρίου πήρε τα πολιτικά μηνύματα και τις υπαρκτές κοινωνικές ανησυχίες για δημιουργία εκ νέου συνθηκών ολοκληρωτισμού και τα τσάκισε δυνατά στα βράχια!"

Rea είπε...

λοιπον, γνκ ο καθηγητης τους ηταν ιδιεταιρα αγαπητος κ γιαυτο αρχικα δεχτηκαν τοσο προθυμα οτι τους ελεγε. οκ στην πορεια απλα πορωθηκαν με το πειραμα χωρις ιδιεταιρο λογο. απλα γιατι ενιωθαν οτι ανηκαν σε μια "ομαδα". τα αποσπασματα των εκθεσεων τους προσπαθουν να δειξουν σε να βαθμο καποιες αιτιες που τους εκαναν να το ακολουθησουν τοσο φανατικα

εγω παντως δε συμφωνω μαζι σου, δε την βρηκα καθολου κακη ταινια. δε την ερωτευτηκα βεβαια αλλα μου αρεσε. ηταν πολυ καλοφτιαγμενη τεχνικα κ αυτο το εκτιμω παντα σε μια ταινια.

μια λεπτομερεια ακομα,ετσι εγκυκλοπεδικα, οντως εχει γινει παρομοιο πειραμα στην καλιφορνια αλλα η ταινια εχει βασιστει στο βιβλιο που εχει γραφτει για εκεινο το πειραμα. κ το συγκεκριμενο βιβλιο διδασκεται υποχρεωτικα στα περισσοτερα γερμανικα σχολεια.

Xavier είπε...

Κατ'αρχάς εγώ ευχαριστώ για το χώρο σου που μπορούμε να συζητάμε για σινεμά.

Πιστεύω ότι το πείραμα μεταφέρθηκε καλά, γιατί στις πηγές που ανέτρεξα (δεν έχω διαβάσει πάντως το βιβλίο του original καθηγητή), διάβασα ακριβώς αυτά που είδα και στην ταινία.

Όσο για τα κίνητρα, η ταινία μου έδειξε κάτι που συμφωνεί με τη διαίσθησή μου για το θέμα. Ότι δηλαδή πιο επιρρεπείς είναι οι άνθρωποι με φοβίες και συναισθηματικά κενά. Κάτι που είναι πολύ σύνηθες στις νεαρές ηλικίες, αλλά σίγουρα και στις μεγαλύτερες. Ένας ένας οι ενεργοί χαρακτήρες του "κύματος" είναι έτσι. Ο ένας είναι μοναχικός και προσπαθεί να γίνει αγαπητός με έμμεσους τρόπους, ο άλλος βλέπει τη μάνα του να "πηδιέται" και του προκαλεί ντροπή, ο άλλος αισθάνεται άβολα μπροστά στη δυναμική του γκόμενα, η άλλη δεν έχει το γκόμενο που θέλει τον οποίο έχει η κολλητή της, ο άλλος δεν βρήσκει ακριβές νόημα στη ζωή του κλπ κλπ κλπ. Αυτά όλα είναι τα κίνητρα. Και μου αρέσει το ότι η ταινία τονίζει τη σημασία του συναισθηματικού κενού, και δε λέει απλά ότι οι φασίστες είναι βλάκες, ή έχουν απλά μια ιδιότυπη ιδεολογία.
Λέει ότι αυτοί που έχουν παράπονα συναισθηματικά από τη ζωή τους, μπορούν να βρουν ανακούφιση σε μια οποιαδήποτε αγέλη που θα τους υποσχεθεί προστασία και θα τους κάνει να νοιώσουν πιο δυνατοί ακολουθώντας απλούς κανόνες.

Και οι χαρακτήρες που αντιστέκονται, είναι αυτοί που δείχνει να μεγάλωσαν σε περιβάλλον ελευθερίας και σεβασμού της ατομικότητας.

Αυτά όλα στην ταινία τα είδα, οπότε γι'αυτο το λόγο μου φάνηκε εξαιρετική η προσέγγισή της.

europanos είπε...

Σωστή η παρατήρησή σου, Xavier, για τη σχέση των συναισθηματικών κενών με την ανάγκη για αγελο(ομαδο)ποίηση, αλλά νομίζω από αυτό το σημείο μέχρι τα παιδιά να συμφωνούν να κάνουν ό,τι τους λέει ο καθηγητής τους υπάρχει μεγάλη απόσταση.
Επίσης, Ρέα, πόσοι και πόσοι καθηγητές μας ήταν δημοφιλείς;! Δεν πέφταμε και στο γκρεμό αν μας το ζητούσαν!

Xavier είπε...

Για μένα ήταν προφανές. Σε ένα σχολείο, ένας συμπαθής νεαρός καθηγητής γίνεται εύκολα πρότυπο σε νέα παιδιά.

Adamantia είπε...

Δυστυχως θα συμφωνησω με τον Xavier. Eιναι πολυ ευκολο ενα παιδι με παραμελημενη τη μοναδικοτητα του και με απουσια ρολου στην οικογενεια του να ενταχθει σ'ενα συνολο. Νομιζω πως ο καθηγητης και οι μαθητες ειναι σχηματικα , αυτο που θελει να δειξει, και το καταφερνει πιστευω, ειναι γενικα το ποσο δυνατα εχει την αναγκη καταφυγιου ο σημερινος νεος ανθρωπος.Δεν καταλαβαινω ειλικρινα γιατι πηρε ασχημες κριτικες αυτη η ταινια.

καλωδιο είπε...

Νομίζω ότι το αδύνατο σημείο του σεναρίου η χρονική διάρκεια της εκκόλαψης του αυγού του φιδιού.
Όλοι οι οι άλλοι κώδικοί εφιαλτικά παρόντες . Το σώμα , το συναίσθημα , η απουσία ιδεολογίας ,διαλυμένες προσωπικές ζωές των " οπαδών " η εθελούσια συμμετοχή . Τα πάντα .
Επιπλέον βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσες τις μοναχικές φιγούρες που αντιδρούν από την αρχή στο πείραμα.