Οι παραχαράκτες (2007) (10 στα 10)

Υπόθεση
Ένας εβραίος παραχαράκτης ξένων νομισμάτων, εξαιρετικός στην τέχνη του, συλλαμβάνεται στη Γερμανία του Χίτλερ στις απαρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και οδηγείται αντί για τη φυλακή κατευθείαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Εκεί γρήγορα θα ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους συγκρατούμενούς του.

Αξιολόγηση
Μπορεί κάποιος παίρνοντας ένα χιλιοειπωμένο θέμα, "εβραίοι-στρατόπεδα συγκέντρωσης-αγώνας επιβίωσης", να το προσεγγίσει από μια τόσο ιδιαίτερη οπτική γωνία ώστε να μιλάμε όχι απλά για μια ενδιαφέρουσα να την παρακολουθήσει κάποιος ταινία, αλλά για ένα πραγματικό αριστούργημα;! Ρητορική προφανώς η ερώτηση μιας που ο Αυστριακός Stefan Ruzowitzky πετυχαίνει διάνα στο στόχο του, τόσο πολύ μάλιστα, ωστέ οι πολλές αρετές της ταινίας του, που δικαίως απέσπασε το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας για το έτος 2007, είναι πραγματικά δύσκολο να απαριθμηθούν εδώ!

Συνοπτικά θα εστίαζα στην εξαιρετική φωτογραφία και στην παλέτα σε γκριζο-μπλε αποχρώσεις, στην αριστοτεχνική σκηνοθεσία (κυρίως εσωτερικών χώρων) του Ruzowitzky, που με εμφανώς λίγα χρήματα επιτυγχάνει τη δημιουργία μιας εξαιρετικής ατμόσφαιρας αναπαράστασης της τρομοκρατίας των χιτλερικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, με εικόνες ρεαλιστικές, που σε στιγμές σε σοκάρουν, ιδιαίτερα όταν αποδίδουν την ψυχολογική βία που υφίσταντο οι εβραίοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (να σημειωθεί ότι η ιστορία είναι αληθινή), και στο σενάριο βασισμένο στο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα ενός εκ των κρατουμένων παραχαρακτών, που δημιουργεί ένταση και χτίζει κλιμακωτά την αγωνία των θεατών παρότι σου έχει αποκαλύψει από την αρχή της ιστορίας ότι ο κεντρικός ήρωας επιβίωσε του στρατοπέδου συγκέντρωσης και έφυγε από εκεί με μια βαλίτσα γεμάτη χαρτονομίσματα!

Συγκλονιστική η ερμηνεία του Karl Markovics

Η σκιαγράφηση δε του κεντρικού ήρωα, του επαγγελματία παραχαράκτη είναι από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία της ταινίας! Ο Ruzowitzky προσεγγίζει τον ήρωά του χρησιμοποιώντας δύο (εκ πρώτης όψεως) αντιφατικά χαρακτηριστικά: από τη μια το ρεαλιστικό κυνισμό του ανθρώπου που προσπαθεί να επιβιώσει στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, ενώ από την άλλη το χαμηλόφωνο ήρωα που σχοινοβατεί προσπαθώντας να τα έχει καλά με τους ανωτέρους του μη διστάζοντας όμως λεπτό ταυτόχρονα να ριψοκινδυνέψει τη ζωή του για να σώσει κάποιο συγκρατούμενο του, να θυσιαστεί δηλαδή για τους συντρόφους του, όπως τους αποκαλούσε. Και στα δύο χαρακτηριστικά κοινός παρανομαστής είναι η πεποίθηση, η φιλοσοφία αν θέλετε, του κεντρικού ήρωα ότι κάθε μια μέρα ζωής παραπάνω, ακόμα και στην κόλαση, είναι κάτι σημαντικό, αγαθό που οφείλεις να πασχίζεις να διατηρήσεις για σένα και για τους ανθρώπους που συναπαρτίζουν την καθημερινότητά σου!

Οι Παραχαράκτες είναι μια ταινία που συγκλονίζει τόσο με τη δύναμη των εικόνων της, όσο και με τη βαθύτητα της πολιτικής της σκέψης! Διδάσκει χωρίς να κάνει κήρυγμα τις αξίες της συντροφικότητας, της αντίστασης στη βαρβαρότητα και πάνω από όλα την αξία της ίδιας της ζωής! Εστιάζοντας σε μια ιστορία εβραίων κρατουμένων που περνούσαν καλύτερα και ήταν λιγότερο αναλώσιμοι σε σχέση με τους άλλους συγκρατούμενούς τους καθώς και δείχνοντας τις φιλονικίες, τις συγκρούσεις, τις μικροπρέπειες που χαρακτήριζαν τη σχέση μεταξύ τους, επιλέγει να μείνει μακρυά από απλουστευτικές απεικονίσεις του τύπου "οι καλοί εβραίοι, οι κακοί ναζί" χαρίζοντάς μας πραγματικά ενδιαφέροντες ήρωες, κάθε άλλο παρά χάρτινους!

Πάνω από όλα όμως η ταινία προβληματίζει για τη διαχείριση ενός κεντρικού ανθρώπινου διλήμματος, που πραγματικά ο καθένας μας θα ήθελε να αποφύγει να αντιμετωπίσει: τι κάνεις όταν πρέπει να διαλέξεις μεταξύ του συλλογικού "καλού", αυτού που απαντά στις αρχές σου, και του ατομικού συμφέροντος, ειδικά όταν το τελευταίο τίθεται ως επιτακτική ανάγκη προσωπικής επιβίωσης σε έναν άθλιο κόσμο!