Μαρτίου 29, 2015

Χωρίς Μέτρο (2014) (8 στα 10)


Υπόθεση
Ο Andrew Neiman είναι πρωτοετής φοιτητής τζαζ μουσικής στο κορυφαίο ωδείο Shaffer της Νέας Υόρκης. Μια νύχτα τον βλέπει να παίζει ντραμς ο Terence Fletcher, ένας γνωστός μαέστρος που διδάσκει στο ίδιο ωδείο, και σύντομα θα τον καλέσει να παίξει στην μπάντα του ως αναπληρωματικό μέλος. Η τύχη οπότε φαίνεται ότι χαμογέλασε στο νεαρό Andrew. Ή μήπως όχι;... 
Αξιολόγηση
Πολλοί θα περιέγραφαν το Whiplash ως μια ταινία για τα όρια που πρέπει να φτάσει και να ξεπεράσει κάποιος προκειμένου να γίνει πρωταθλητής. Αυτή η ανάγνωση της ταινίας, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι σωστή και θα αδικούσε τις προθέσεις των συντελεστών της. Αντίθετα η ταινία του είναι μια σπουδή στην επονομαζόμενη ψυχολογική παρενόχληση (μορφή bullying επι το ελληνικότερον!) και χωρίς υπερβολή αποτελεί την πλέον ακριβή αποτύπωσή της στη μεγάλη οθόνη ως τώρα!

Ο Αμερικανός δημιουργός αναλύει όλα τα στάδια της ψυχολογικής παρενόχλησης. Από τη μια ο αφελής νεαρός, που είναι γαλουχημένος με το όνειρο να πετύχει, να πρωτεύσει. Όλο το είναι του φωνάζει "είμαι διατεθειμένος να ματώσω, να κάνω τα πάντα, αρκεί κάποιος να μου δώσει την ευκαιρία και να με ξεχωρίσει από τους άλλους". Κι επειδή τείνουμε να συναντάμε αυτό ακριβώς που καλούμε (synchronicity theory), ο αφελής νεαρός θα συναντήσει εκείνον τον άνθρωπο που όλο του το είναι φωνάζει "είμαι εδώ για να σε βασανίσω, γιατί αντλώ ικανοποίηση από το να καταστρέφω ανθρώπους". Και στην αρχή οι δυο τους τα πάνε καλά (στάδιο κολακείας και τόνωσης των ανασφαλειών του θύματος), μέχρι που ξαφνικά και ολοσδιόλου ανεξήγητα το τροπάριο θα αλλάξει. Και σιγά σιγά το θύμα χάνει τον εαυτό του, αποξενώνεται από τον ίδιο και τους γύρω του, μέχρι να φτάσει η μέρα που δεν θα ξέρει πια ποιος είναι και τι κάνει.



Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι η ταινία εντέλει δικαιολογεί την ψυχολογική παρενόχληση ως αναγκαίο κακό, καθώς χρησιμοποιείται από έναν προπονητή/εκπαιδευτή για να πάρει το καλύτερο από τον αθλητή/μαθητή του. Αν δε το σενάριο της ταινίας το είχε γράψει ο Δαρβίνος (θεωρία της εξέλιξης) θα σου έλεγε ότι το να φτάσεις κάποιον στα άκρα κινούμενος στα όρια του θεμιτού είναι αναγκαίο για τη δημιουργία συναγωνισμού που θα έχει ως αποτέλεσμα την επιβίωση των καταλληλότερων! Κι αν κάποιος στο δρόμο δεν αντέξει και σπάσει, πεθάνει ή αυτοκτονήσει, ε και τι πειράζει; Παράπλευρη απώλεια στον αγώνα κατάκτησης της κορυφής! Είναι όμως έτσι τα πράγματα; ... Όχι.

Κατά τη γνώμη μου, αν και ο σκηνοθέτης σου δείχνει τις δύο όψεις του νομίσματος, εντούτοις στο 90% της ταινίας (μάλλον το φινάλε μας τα χαλάει λίγο...) παίρνει θέση ξεκάθαρη εναντίον της ψυχολογικής παρενόχλησης, την καταδικάζει, δείχνει το σαδιστικό της πρόσωπο και τα αποτελέσματα στον ψυχισμό του θύματός της. Κι όλα αυτά τα κάνει με ένα πολύ αποτελεσματικό κινηματογραφικά τρόπο, διατηρώντας ένα πολύ ικανοποιητικό ρυθμό και με όμορφη τζαζ μουσική ως υπόκρουση.

Αν έχετε πέσει θύματα ψυχολογικής παρενόχλησης, η ταινία θα σας θυμίσει "οικεία κακά" και πιθανότατα θα σας αναστατώσει. Αν όχι, μην τη χάσετε!

2 σχόλια:

R@miAnNa είπε...

πως ακριβως δειχνει οτι ειναι εναντιον της παρενοχλησης;

europanos είπε...

Προειδοποίηση SPOILER
Σε διάφορα σημεία της ταινίας ο σκηνοθέτης αποδοκιμάζει την παρενόχληση που υφίσταται ο ήρωας. Δείχνει πως ο θύτης πλησιάζει το αθώο θύμα και παίζει με τις φιλοδοξίες του, δείχνει πώς το κολακεύει στην αρχή για να το τσακίσει στο τέλος, δείχνει τι έγινε με τον προηγούμενο μαθητή του που αυτοκτόνησε και ο θύτης τάχα μου υποκριτικά δακρύζει και λέει ότι πέθανε από άλλη αιτία! Συνήθως η πραγματικότητα σε αυτό τον τύπο του θύτη που στην αγγλική ονομάζεται narcissist pervert μεταβάλλεται και δεν ευθύνεται ποτέ αυτός. Επίσης ο σκηνοθέτης μας δείχνει ξεκάθαρα πόσο ταλαντούχος ήταν ο άλλος μαθητής του θύτη και εξαιτίας της συμπεριφοράς του θύτη εγκατέλειψε τη μουσική. Τέλος μας δείχνει που οδήγησε τον κεντρικό ήρωα η συμπεριφορά του θύτη (με κορυφαία στιγμή τη σκηνή του τρακαρίσματος και της επακόλουθης νευρικής κατάρρευσης.